ماه گذشته، هیئت بین دولتی تغییر اقلیم IPCC، تمام فعالیت و دانش اقلیم جمع آوری شده در سال‌های گذشته را به شکل چکیده و در قالب گزارش منتشر کرد. این گروه اعلام کرد که با وجود تمامی فجایع انسانی که منجر به تغیر اقلیم میشود، رسیدگی سریع و جدی می‌تواند آینده زیست پذیر را برای نسل‌های آینده ما به ارمغان بیاورد.
بااینکه تیترها و اخبار خوب همواره چشم‌های ما را برق می‌اندازند، اما آینده قابل سکونت زمین موضوعی است که بجز چند درخت، دریا و حیوانات باقی مانده از انقراض به سختی در ذهن آیندگان نقش می‌بندد. لیسا شیپر، نویسنده IPCC و پروفسور جغرافیا در دانشگاه Bonn نگرش متفاوتی نسبت به آینده زیست پذیر دارد و به نظر او، آینده زیست پذیر به شکل تنگاتنگ به نیاز‌های ابتدایی بشر مرتبط است.
شاید چنین ارتباطی برای افراد جزء‌نگر معقول نباشد، اما برخی توضیحات زمینه ساز مباحثی هستند که آینده زیست پذیر را از مرحله نگاه اجمالی به مرحله زیر ذره بین ارجاع می‌دهند؛ به عنوان نمونه، ایجاد آینده زیست پذیر برای آیندگانمان تنها به شخص، مکان و معیارهای آن در برهه زمانی آینده خلاصه نمی‌شود و بخش قابل توجهی از تصمیمات که بر شانه سازمان‌ها، دولت و مردم هستند به زمان حال مربوط میشود.
میکروپلاستیک ها چگونه بر زندگی ما تاثیر می گذارند؟
این بدان معناست که یا منابع کمیاب و محدود توسط طیفی از نخبگان و افراد ثروتمند در صد سال آینده انحصاری سازی می‌شوند، یا تمامی ساکنین این سیاره آبی به شکل برابر از نعمت هوای پاک، خانه سازی مقرون به صرفه و تغذیه سالم بهره‌مند خواهند شد؛ بنابراین، تصور امیدوارانه یا بدبینانه چنین آینده‌ای به شکل تمام و کمال به ما بستگی دارد و از همین حالا باید برای دستیابی به آن تلاش کنیم.
میکلا لوچ، یکی از فعالان حوزه اقلیم، در روز معرفی کتاب خود با عنوان “Its not that radical” در ارتباط با این موضوع گفت:
به عنوان سرآغاز گفته‌هایم، آینده‌ای که برای آن تلاش می‌کنم زمانی است که هر شخص بتواند با شرافت زندگی کند و در کنار عدم نگرانی نسبت به الزامات بقا، بتواند شادی را بیش از پیش حس کند.
یکی از موضوعاتی که میکلا لوچ به صراحت در کتاب خود به آن اشاره کرده، این است که این سبک از زندگی در آینده امکان پذیر است و نتایج گزارشات IPCC مبنی بر افزایش شانس برای گسترش زندگی سالم در آینده این ادعا را تایید می‌کند.
آینده زیست پذیر، اما برای چه کسی؟
در سر پروراندن شکل آینده زیست پذیر، از سوالاتی است که در گوشه ذهن ما ایجاد میشود که با تلاش‌های بسیار و بکارگیری تمام توان برای حفظ زمین، آینده زیست پذیر را برای چه کسی مهیا می‌کنیم؟ در حال حاضر، اثرات اقلیمی به شکل ناباورانه‌ای نابرابر هستند و افرادیکه کمترین میزان مسئولیت‌پذیری را در قبال تغییرات اقلیم حس می‌کنند، بیشتر از سایر مردم در نواحی مختلف جهان تحت تاثیر نتایج مخرب قرار می‌گیرند.
حتی حالا، در دمای ۱.۱ درجه سیلسیوس، شاهد تاثیرات گسترده و پرسرعتی از گرما در کشورهای در حال توسعه هستیم و تاثیر انسان در تغییر اقلیم به گونه‌ای قابل توجه است که در رخدادهای غیرقابل پیشبینی باعث مرگ، تخریب و تغییر مکان ساکنین زمین میشود؛ همچنین بعضی از نواحی در فهرست مکان‌های “غیرقابل سکونت” قرار می‌گیرند.
در چارت زیر گزارشی از تاثیر تغییر اقلیم در بازه زمانی ۱۹۵۰ تا ۲۰۲۰ مشاهده میشود و هر بخش تقسیم شده که با رنگ تیره یا روشن مشخص شده، میزان گرمایی را که هر شخص در دهه‌های زندگی خود تحمل می‌کند را نمایش می‌دهد.
با زیباترین جنگل های بارانی جهان آشنا شوید
این چارت همچنین به این نکته اشاره می‌کند که همچنان پتانسیل برای زندگی در زمینی با اقلیم بهتر برای مردم این قرن وجود دارد و یا در حالت بدتر، آب و هوا بسیار گرم‌تر خواهد شد.
همانطور که در سمت چپ چارت مشاهده می‌کنید، اگر در بدترین حالت موجود شاهد ۴ درجه افزایش دما شویم، طیف محدودی از مردم می‌توانند معیارهای زیست پذیری زمین را برآورده و رعایت کنند.
هیئت IPCC و سایر محققان و دانشمندان بر این باور هستند که برای کاهش گرمایش زمین باید تدابیری اندیشیده شود؛ این تدابیر باید در کنار کشورهای توسعه یافته اروپا و کشور آمریکا، سایر کشورهای تاریخی را که همچنان از منابع فسیلی استفاده می‌کنند را نیز تحت پوشش خود قرار دهد.
شیپر در ارتباط با این موضوع گفت:
اگر دولت و سازمان کشورهای توسعه یافته و کشورهای درحال توسعه تنها به کسب درآمد و سود فکر کنند، این طرز تفکر در ازای دست نیافتن میلیاردها انسان به محیط زیست تبدیل میشود و تولید کربن بیش از حد، این خواسته را بر ساکنین این سیاره سلب می‌کند. بسیاری از مردم در آمریکای شمالی به سختی در شرایط اقلیمی وخیم زندگی می‌کنند و دیدگاه آنها نسبت به آینده زیست پذیر کاملا متفاوت و غم انگیز‌تر از سایر ساکنین این سیاره است.
آینده زیست پذیر؛ زندگی پایدار و پرغرور
آنتونیو گوترس که به عنوان بهترین دبیرکل سازمان ملل متحد شناخته میشود با اشاره به گزارش IPCCتوضیح داد که این چیکده نحوه متوقف کردن بمب ساعتی اقلیم را به ما آموزش خواهد داد. به گفته او، این اطلاعات شامل مجموعه‌ای از دستورات میشود که می‌توانیم بیش از ۷۷ سال از آن برای نجات بشریت استفاده کنیم.
بهترین سناریو برای امید به آینده بهتر، عدم استفاده از سوخت فسیلی است که گرما و آلاینده‌ها را کاهش می‌دهد و به دنباله آن، ایمن سازی اکوسیستم، محافظت از سلامت جوامع جهانی و اطمینان از امنیت غذا همراه است؛ نکاتی که ما را برای عدالت و برابری در سیستم‌هایی که به آنها تکیه می‌کنیم پیوند می‌دهد.
استن کاکس، متخصص حوزه محیط زیست و نویسنده کتاب “The path to the livable future” توضیح می‌دهد که آینده پیش رو نه تنها زیست پذیر و پایدار است، بلکه می‌تواند با وقار و زیبا نیز باشد. او با تاکید بر ایده و اهمیت توزیع محدود قدرت به برخی از شهروندانی که از لحاظ تاریخی حاشیه نشین هستند مجددا توضیح داد که چنین شهروندانی در شکل گیری آینده نقش مهمی را ایفا خواهند کرد.
استن کاکس همچنین گفت:
عدم وابستگی به سوخت‌های فسیلی و بکارگیری چندین روش در حال و آینده یکی از مهم ترین چالش‌هایی است که با آن روبرو هستیم و دولت برای کنار گذاشتن وضعیت اقتصادی نامحدود نیاز به تغییر نگرش کلی دارد. به علاوه، عدم استفاده از سوخت‌های فسیلی به جای کسب درآمد و سودهای کلان، برای حفظ حال و آینده ضروری خواهد بود.
تغییر را بپذیرید
شاید آینده زیست پذیر برای شهروندان، دولت و سازمان‌هایی که علاقه‌ای به تغییر و فداکاری ندارند دشوار باشد، اما از این طریق، سبک و شیوه زندگی ما در آینده عادلانه‌تر و امن‌تر میشود.
در مقاله‌ای از IPCC با حضور دو نویسنده با نام‌های الیزابت گیلمو و رابرت لمپرد، آنها نسبت به زندگی ساکنین حاشیه رودخانه ابراز نگرانی کردند و تاکید کردند که تحول و همکاری از سمت دولت می‌تواند محیط زیست پذیر را که به دلیل شرایط بد اقلیم مورد حمله قرار گرفته، به شکل مقرون به صرفه ترمیم کند و هزینه کردن برای زنده نگهداشتن زمین یکی از استدلال‌هایی است که موسسات و افراد ثروتمند با آن رابطه خوشایندی ندارند؛ هرچه بشریت بیشتر هشدارهای جامعه علم را جدی بگیرد، گام‌های موثرتری برای پیشگیری از گرم شدن و تغییر اقلیم خواهد گرفت و فرصت‌های بیشتر و بهتری برای آینده ما وجود خواهد داشت.
پیش به سوی بقا و فراتر از آن
چشم انداز آینده زیست پذیر فراتر از بقا است و چهارچوبی امن‌تر، زیباتر، باثبات‌تر و برابرتر از جهان را نمایش می‌دهد که گستره چنین آینده‌ای را با تعاریف لوچ تطبیق می‌دهد. اگرچه تغییر اقلیم یکی از ظلم‌هایی است که بر سر مردم نازل شده، اما به یاد داشته باشید که خواسته‌ها و نتایج ما باهم در ارتباط است و همچنان امیدهای واقعی وجود دارند که انسان می‌تواند به آنها تکیه کند و با هدفی مشخص به احیا زمین بپردازد.
